Demir Kur’an’da dikkat çekilen elementlerden biridir. Kur’an’ın “Hadid”, yani “Demir” adlı suresinde şöyle buyurulur:
“Ve kendisinde çetin bir sertlik ve insanlar için (çeşitli) yararlar bulunan demiri de indirdik“ (Hadid Suresi: 25)
Ayette, demir için kullanılan “enzelna” yani “indirme” kelimesi, mecazi olarak insanların hizmetine verilme anlamında düşünülebilir. Fakat kelimenin, yağmur ve güneş ışınları için kullanılan “gökten fiziksel olarak indirme” şeklindeki gerçek anlamı dikkate alındığında, ayetin çok önemli bir bilimsel mucize içerdiği görülmektedir. Çünkü modern astronomik bulgular, Dünya’daki demir madeninin dış uzaydaki dev yıldızlardan geldiğini ortaya koymuştur.
Sadece Dünya’daki değil, tüm Güneş Sistemi’ndeki demir, dış uzaydan elde edilmiştir. Çünkü Güneş’in sıcaklığı demir elementinin meydana gelmesi için yeterli değildir.
Güneş’in 6000 santigratlık bir yüzey ısısı ve 20 milyon santigratlık bir çekirdek ısısı vardır. Demir ancak Güneş’ten çok daha büyük yıldızlarda, birkaç yüz milyon dereceye varan sıcaklıklarda oluşabilmektedir.
Nova veya Süpernova olarak adlandırılan bu yıldızlardaki demir miktarı belli bir oranı geçince, artık yıldız bunu taşıyamaz ve patlar. Demirin uzaya dağılması işte bu patlamalar sonucunda mümkün olur.
Tüm bunlardan anlaşılacağı gibi demir madeni Dünya’da oluşmamış, Süpernovalardan taşınarak, aynı ayette bildirildiği şekilde “indirilmiştir.” Bu bilginin Kur’an’ın indirilmiş olduğu 7. yüzyılda bilimsel olarak tespit edilemeyeceği ise açıktır.
Günümüz astronomi bilgileri bize diğer elementlerin de Dünyanın dışında oluştuğunu göstermektedir. Ayetteki “demiri de indirdik” ifadesinde geçen “de” vurgusu bu gerçeğe dikkat çekiyor olabilir.
Ayrıca ayette demirin insanlar için çok yararlı olduğundan bahsedilmektedir. Halbuki bu ayet indiğinde insanlar demirden ancak kılıç yapıyorlardı. Ama bakın demir ile ile ilgili son bilimsel verilere: Demir atomu olmaksızın evrende karbona bağlı yaşam olması mümkün olmazdı; süpernovalar olmaz, Dünyanın ilk dönemlerinde ısınması gerçekleşmez, atmosfer ya da hidrosfer olmazdı. Koruyucu manyetik alan olmaz, Van Allen radyasyon kuşakları oluşmaz, ozon tabakası olmaz, (insan kanında) hemoglobini meydana getirecek hiçbir metal bulunmaz, oksijenin reaktifliğini yatıştıracak metal oluşmaz ve oksidasyona dayanan bir metabolizma meydana gelmezdi.
Demir atomunun önemi, bu açıklamalarla rahatlıkla anlaşılmaktadır. Kur’an’da özellikle demire dikkat çekilmesi de bu madenin önemini vurgulamaktadır. Tüm bunların yanı sıra Kur’an’da demirin önemine dikkat çeken bir sır daha vardır.
İçinde demirden bahsedilen Hadid Suresi’nin 25. ayeti oldukça ilginç iki matematiksel şifre içermektedir:
“El-Hadid”, Kur’an’ın 57. suresidir. “El-hadid” kelimesinin Arapçadaki sayısal değeri, yani ebcedi hesaplandığında karşımıza çıkan rakam da aynıdır: “57”
Sadece “hadid” kelimesinin sayısal değeri 26’dır. 26 sayısı ise demirin atom numarasıdır.
Şimdi insaf ile düşünelim: 1400 sene evvel, bilim ve tekniğin kelimesinin bile olmadığı bir asırda ve çölde yaşamış bir beşerin, demirin gökten indirildiğini ve onda çok faydaların olduğunu bilmesi mümkün müdür?
Hangi akıl sahibi bunu kabul eder? Buna rağmen hala Kur’an’a beşer kelamı demek, alemi aydınlatan güneşe gözünü kapatmak gibi bir hezeyandır. Gözünü kapayan sadece kendine gece yapar.
♻️
Demir, kütle olarak Dünya'daki en yaygın elementtir, sıralamada oksijenin hemen önünde (sırasıyla % 32.1 ve % 30.1) bulunur, Dünya'nın dış ve iç çekirdeğinin çoğunu oluşturur.
Dünyamızın manyetik alanını da etkilediği düşünülen demir yoğun iç çekirdeğin demir-nikel alaşımları ile birlikte bulunduğu düşünülmektedir.
Bizim için önemini şuradan da anlayabiliriz, yetişkin bir insanın vücudu, çoğunlukla hemoglobin ve miyoglobinde olmak üzere yaklaşık 4 gram (vücut ağırlığının % 0.005'i) demir içerir. Eksikliği birçok sağlık problemine neden olur.
Bugün teknik bir bilgiden ziyade en çok kullanılan mühendislik malzemesi çeliğin ana bileşeni demirin bu coğrafyada hangi isimler ile anıldığını paylaşmak istiyorum.
Orta Asya Türklerinde kullanılan "temur, timur, temir" Anadolu'ya geldiğinde demir adını alırken ister istemez coğrafyanın diğer paydaşlarının etkisi ile başka kullanımları da olmuş.
Örneğin Ahen veya âhen (Farsça ĀHAN) Farsçadan dilimize gelen bu demir eş anlamlısı özellikle Osmanlı zamanında birçok farklı kullanım yeri bulmuş. Önüne geldiği kelimelere "sertlik, katılık" anlamı katarak bileşik sıfatlar oluşturan bir ön ek olmuş dilimizde.
Ahendest: eli demir gibi kuvvetli, ahendil: merhametsiz, ahenten: demir gibi sağlam vücutlu, ahencan: demir canlı, katı yürekli. Bu kullanımlardan başka tek başına bir erkek ismi olarak ta kullanılıyor Ahen.
Hadid ise Arapçanın bize kattığı bir demir eş anlamlısı. Hadid hiddet ’ten türetilmiş bir sıfat imiş. Öfkeli, şiddetli, kızgın, keskin anlamları da varmış. Ben hayatımda ilk kez Kastamonu Küre dağları milli parkını gezerken bir yol tabelasında rastladım bu kelimeye. Tabelada Eflani Demirli (Küre-i Hadid) Köyü Camii yazıyordu. Araştırınca demir anlamına geldiğini öğrendim.
{{{ Hadid Suresi'ne isim veren Hadid kelimesi ve kökeni ile ilgili bilgilere göre; Hadid ‘hiddet'ten türetilmiş bir sıfattır. Öfkeli, şiddetli, kızgın, keskin anlamlarına gelir. Diğer anlamı ise demirdir. Hadid Suresi'nde Allah'ın sıfatlarından ilim ve kudretinden, iman etmenin ve ihsanda bulunmanın gerekliliğinden müminler ile münafıkların ahiretteki durumlarından, dünya hayatının anlamından, Hristiyanlıktaki ruhban anlayışından bahsedilir. Ayrıca Levh-i mahfuz, Nuh, İbrahim ve İsa surede bahsedilen konulardandır.}}}
Candaroğulları döneminden günümüze kalan, ahşap taşıyıcılı ve tavanlı, dönem özelliklerini yansıtan Anadolu’daki önemli mimari eserlerden imiş. Günümüzde Karabük ili Eflani ilçesi Demirli Köyü sınırları içerisinde bulunuyor. 570 yıllık bu camii görülmeye değer.
Benim görme şansım olmadı ancak Siirt'e bağlı Botan vadisi milli parkında da bir Hadid köyü varmış.
Hesin ise Kürtçe demir anlamına geliyormuş. Bu kullanıma dair fazla detay edinemesem de Güneydoğu Anadolu'da birkaç eski köy isminde kullanıldığını öğrendim. Hesin bir erkek ismi olarak ta kullanılıyor.
Kimi zaman bir erkek ismi kimi zaman bir sıfat kimi zaman da bir köy ismi olarak karşımıza çıkan demir eşanlamlısı sözcükler aslında bu elementin bizim için ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor.
♻️
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Hallo 🙋🏼♀️