Civanperçemi Bitkisi Tarihi

Civanperçemi’ne tarihte Truva savaşından günümüze popüler bir halk ilacı olarak başvurulmuştur. Yunan kahramanı Achilles, savaşta yaralanan askerlerine kanamaları durdurucu olarak bu bitkinin yapraklarını kullanmalarını söylemesi sebebiyle bitki jenerik adını bu komutandan alarak ‘Achillea’ olmuştur.

Millefolium kelimesi ise çok ince ve hassas ayrılmış yapraklar nedeniyle çok yapraklı anlamında konulmuştur. İngiltere’de yaygın olarak ‘yarrow’ adıyla bilinmektedir [36-38].

Bitki, Hindistan kökenli Kuzey Amerikalılar tarafından çok geniş spektrumda kullanılmıştır. En geniş kullanım alanlarını yara ve burkulmaları, ödemli dokuları, kanamalı yaraların, ürtiker ve diğer kaşıntılı cilt hastalıkların tedavi etmesi oluşturmuştur. 

Bitki, ayrıca çok kullanılan bir ateş düşürücü olarak soğuk algınlığında da yaygın olarak kullanılmıştır. Ayrıca lokal anestezik ve antiinflamatuvar etkisi olduğu da bildirilmiştir [39].

Civanperçemi, törenlerde tütsü olarak [40, 41], içecek olarak [42], tarçın ve küçük hindistan cevizi yerine baharat olarak da kullanılmıştır [38].

Civanperçemi, saç temizliğinde de kullanılmıştır [43]. Şampuan olarak kullanıldığı ve kelliği önlediği bildirilmiştir [36-38].

Civanperçemi aynı zamanda tohum çimlenmesini inhibe eden maddeler içermektedir. 

Antibakteriyel özelliği de bulunmaktadır [44]. Civanperçemi ile ilgili ilk kimyasal analiz Hoffman’ın 1719 yılında bitkiden mavimsi renkte bir uçucu yağ izole etmesi ile başlamıştır [45]. Bu uçucu yağın Seskiterpen laktonlar içermesi ilgi çekicidir. Uçucu yağın mavimsi rengi, azulen ve buna benzeyen kamazulenden kaynaklanmaktadır [46-48].

Geleneksel etnobotanik ve etnik tıp araştırmalarında Achillea millefolium, hemoroid, kanser, vertigo, anemi, anoreksiya, dispepsi, gastralji, kanama, dismenore tedavisinde kullanılmıştır ve kadın hastalıklarında çok etkili olduğu rapor edilmiştir [49].

A. millefolium çiçekleri, gastrointestinal rahatsızlıklarda [50, 51], bu türden elde edilen tanen bileşikleri hemoraji, dismenore ve diyare tedavisinde ve ayrıca hemoroit tedavisinde tonik ve sikatrizan olarak kullanılmaktadır. Benzer olarak Kanada’daki araştırmalarda A. millefolium’un mastitis, yaralar ve sternal apseler üzerine olan etkileri açıklanmıştır [52].

Çin ve Amerikan-İndian (Chumash) tıbbında abdominal rahatsızlıklar üzerine ve antibakteriyel etkileri belirtilmiştir [53]. Thessaloniki (Kuzey Yunanistan) bitkisel pazarında A. millefolium’un hemoroid, hipertansiyon, diyabet, kolit, kabızlık, safra taşları, gastrit, bağırsak rahatsızlıkları, karaciğer rahatsızlıkları, influenza, artrit, romatizma, yağlanma, diüretik, dismenore, menstrüasyon bozuklukları üzerine etkileri ve ateş düşürücü, iştah açıcı, kan temizleyici ve uyarıcı etkileri belirtilmiştir [54]. Sibirya tıbbında A. millefolium’un anti hemoraji ve anti-flojistik etkileri gösterilmiştir [55].

bitki patojen bakterilere karşı antibakteriyel etkileri gösterilmiştir [56]. A. millefolium'dan elde edilen Casticin flavonoidi G2/M tutuklama ile Anti-tümör aktiviteye sahiptir [57]. Ayrıca A. millefolium'un beş insan karaciğer kanseri hücre hatları (HepG2/C3A, SK-HEP-1, HA22T/VGH, Hep3B ve PLC/PRF/5) üzerine antiheatoma etkisi [58], antioksidan, antiinflamatuar ve antiproliferatif özellikleri [59] araştırılmıştır. Ayrıca A. millefolium’un fare lösemi hücreleri üzerine etkili olduğu da bulunmuştur [60].

Bunun dışında yapısında bulunan flavonoidler bichlorquine, luteolin, rutin, quercetindir [61]. Apigenin’in farklı kanser türleri tarafından indüklenen tümör büyümesi ve anjiogenezisi durdurduğu belirtilmiştir [63]. Pankreas, prostat ve kolon kanser hücrelerinde antitümör ve antiproliferatif etkiye sahip olduğu gösterilmiştir [64, 65].

4.1. Tartışma

4. BÖLÜM TARTIŞMA VE SONUÇ

Civanperçemi, yaz aylarında yetişen ve tarih boyunca tıp alanında kullanılan bir bitkidir. Yapısında monoterpenler, sesquiterpenler flavinoidler gibi birçok biyoaktif molekül bulundurur. İhtiva ettiği bu bileşikler sayesinde antimikrobiyal antioksidan ve antikanserojen etkileri mevcuttur [1, 3].

Bu bitki, genel olarak karaciğer rahatsızlıkları, safra kesesi rahatsızlıkları, yara iyileşmesi ve ateş düşürülmesi gibi sağlık sorunlarının üstesinden gelmek için kullanılmıştır. Kardiyovasküler rahatsızlıkların tedavisinde de bitkinin içerisinde bulunan fenolik bileşiklerin önemli iyileştirici etkisi vardır. Menstüral döngü düzensizliğini gidermek amacıyla da kullanımı vardır.

Civanperçemi, antioksidan özelliği ile organizma da oluşan serbest radikallerin ortadan kaldırılmasında etkilidir [13, 14]. Civanperçemi bitkisinden elde edilen uçucu yağlar, GC-MS ile analiz edilmiş ve 10 farklı biyomolekül tespit edilmiştir.

{ Genetik materyalinde çeşitli sebeplerle hatalar meydana gelmiş hücrelerde hücrenin bölünmesini engelleyen, ortadan kaldırılmasını ve hatta kendini öldürmesini sağlayan apoptoz, senesens, nekroz ve otofaji gibi mekanizmalar mevcuttur. Bu mekanizmalardan en önemli olanı apoptozdur. Apoptoz internal ve eksternal olarak uyarılabilen karmaşık yolaklara sahiptir (Şekil 4.1). Eksternal uyarılma, TNFR-FAS ligand gibi mekanistik proteinlerin uyarılması ile oluşur.}

ACHILLEA MILLEFOLIUM’UN ÇEŞİTLİ YÖNTEMLER KULLANARAK BAZI HÜCRE HATLARI ÜZERİNE APOPTOTİK/MİTOTİK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI (Yüksek Lisans Tezi)

Hazırlayan Ebru KARADAŞ İBİŞ

 İnfüzyon: Drogların ilâç olarak kullanılmasında en çok kullanılan bir şekildir. İnfüzyonu hazırlamak için ufalanmış nebat parçaları üzerine kaynar su dökülür ve karışım kapalı bir kapta, sık sık karıştırılarak, çok hafif ateş üzerinde 5 dakika tutulur, soğuduktan sonra ince bir tülbentten süzülür. Kullanılacak drog miktarı genellikle 100 gr su için 2 gr'dır. İnfüzyonlar her defasında taze olarak hazırlanır. Tatlandırıcı olarak içlerine bir miktar bal veya şeker konulabilir (Baytop, 1999).

Dekoksiyon: Dekoksiyon hazırlamak için ufalanmış nebat kısımları üzerine kâfi miktar soğuk su konulur ve hafif ateş üzerinde, sık sık karıştırılarak yarım saat ısıtılır ve sıcak iken ince bir tülbentten süzülür. Dekoksiyonlarda kullanılacak drog miktarı genellikle 100 gr su için 2gr'dır. Tatlandırmak için bal veya şeker kullanılabilir (Baytop, 1999).

Dekoksiyonda, infüzyondan farklı olarak suyla bitkinin birlikte kaynatılmasındaki temel neden, kabuk, kök ve meyva gibi lifli ve sert yapılı droglardaki etken maddelerin suya daha kolay geçmesini sağlamaktır. Genelde hem infüzyon hem de dekoksiyon taze olarak hazırlanır ve en geç 24 saat içinde tüketilir. Her iki bitkisel çay hazırlama yönteminde de kullanılan malzemelerin metal olmamasına dikkat edilir (Baydar, 2007).

Maserasyon: Maserasyon genelde bir tür infüzyon olmakla birlikte, ondan farklı olarak sıcak veya kaynatılmış su yerine soğuk su kullanılarak hazırlanır. Bazı drogların etken maddeleri sıcak suda değil, soğuk suda daha kolay çözülür. Yine, bazı drogların etken maddeler yüksek sıcaklıklarda veya kaynatma esnasında bozulabilir. İşte bu tip etken maddeleri taşıyan bitkisel materyaller ufalandıktan veya toz edildikten sonra soğuk su içinde bir gece kadar serin bir yerde (örneğin buzdolabında 4 °C'de) bekletilir. Bu süre sonunda bitki materyali iyice sıkılarak süzülür ve elde edilen maserat infüzyon ve dekoksiyonda önerildiği gibi tüketilir (Baydar, 2007).

KAYNAKLAR

1. Passalacqua, N., Guarrera, P., De Fine, G., 2007. Contribution to the knowledge of the folk plant medicine in Calabria Region (Southern Italy). Fitoterapia, 78 (1): 52-68.

2. Vitalini, S., Tomè F, Fico G., 2009. Traditional uses of medicinal plants in valvestino (Italy). Journal of Ethnopharmacology, 121 (1): 106-116.

3. Lakshmi, T., Geetha, R., Roy, A., Aravind Kumar, S., 2011. Yarrow (Achillea

millefolium linn.) a herbal medicinal plant with broad therapeutic use – a review. International Journal of Pharmaceutical Sciences Review and Research, 9 (2): 36-41

4. Baytop, T., 1984. Türkiye'de Bitkilerle Tedavi, İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, İstanbul, 480 s.

5. Nemeth, E., Bernath, J., 2008. Biological activities of yarrow species (Achillea spp.). Current Pharmaceutical Design, 14 (29): 3151-3167.

6. Stojanović, G., Radulović, N., Hashimoto, T., Palić, R., 2005. In vitro antimicrobial activity of extracts of four Achillea species: the composition of Achillea clavennae l. (Asteraceae) extract. Journal Ethnopharmacology, 101 (1-3): 185–190.

7. Yoshida, H., Takagi, S., 1999. Antioxidative effects of sesamol and tocopherols at various concentrations in oils during microwave heating. Journal of the Science of Food and Agriculture, 79 (2): 220-226.

8. Benedek, B., Gjoncaj, N., Saukel, J., Kopp, B., 2007. Distribution of phenolic compounds in middleeuropean taxa of the Achillea millefolium L. aggregate. Chemistry and Biodiversity, 4 (5): 849-857.

9. Miraldi, E., Ferri, S., Mostaghimi, V., 2001. Botanical drugs and preparations in the traditional medicine of west azerbaijan (Iran). Journal of Ethnopharmacology, 75 (2-3): 77-87.

10. Newall, C.A., Linda, A.A, Phillipson, J.D., 1996. Herbal Medicines. A Guide for Health-Care Professionals. The pharmaceutical press, London, 296 

YABANCI DİL

İngilizce

ESERLER

ÖZGEÇMİŞ

1- Toprak, G., Ceylan, D., Dabanlı, D., Karadaş, E., Saatçi, E., Özcan, S., 2011. The Effect of GFP Transfection On Gst Pi In Human Prostate Cancer Cell line LnCAP. International Conference Workshop on Stem Cell Research and Applications, 06-09, EKİM, Kayseri, Turkey.

2- Karadaş, E., Dişyapar, T., Toprak, G., Ceylan, D., Özcan, S.,2011. Effects of H2O2 Stresses on Antıoxıdant Enzyme Systems of Phanerochaete chrysosporıum. International Conference Enzymes Science and Technology, 2011,Kasım, Kuşadası, Turkey

3- Karadaş, E., Toprak, G., Şapçı, H., Dabanlı, D., Vural, C., Özcan, S., “Echinops onopordum türünün antimikrobiyal aktivitesinin incelenmesi”, Ulusal Biyoloji Kongresi, İzmir, Türkiye, 3-7 Eylül 2012

4- Karadaş İbiş, E., Acar, M.B., Güçkir, H. A., Özcan, S., Achillea millefolium’un Çeşitli Yöntemler Kullanılarak Bazı Hücre Hatları Üzerine Apoptotik/Mitotik Etkisinin Araştırılması. 23. Ulusal Biyoloji Kongresi, Gaziantep, 2016.

❌❌❌❌❌❌❌❌❌❌❌

Kullanılan kısımları: Gövde, yaprak ve çiçekleri

Etki ve kullanılışı: İdrar artırıcı, mikrop öldürücü, peklik verici, güç kazandırıcı, yara ilacı, yel ilacı, romatizma, kan dolaşımı, varis, saç, aybaşı ve hemoroide iyi gelir (Acartürk, 2001). Antienflamatuar ve antispazmodik etkilidir (Çubukçu ve ark., 2002).

Oturma banyoları yumurtalık iltihaplanmasında etkili olur. Bu banyolar aynı zamanda, yaşlı kişilerin ve çocukların yatağa işeme problemlerine karşı ve dölyatağı (rahim) akıntılarında da başarılı olabilir. Bu durumlarda ayrıca günde 2 bardak civanperçemi çayı da içmek gerekir. Miyomlar da (Kas yapılı urlar), doktor kontrolünün olumlu bir sonuç vermesine kadar, uzunca bir süre her gün civanperçemi oturma banyoları alındığında yok olabilirler.

Kol ve bacaklardaki sinir iltihaplanmalarında, civanperçemi katkısıyla yapılacak kol ve bacak banyoları çok rahatlatıcıdır. Düzenli olarak içilen bitki çayı ile migren tümüyle iyileşebilir. Bedeni temizleyici etkisi sayesinde, yıllar boyu yer etmiş hastalıkları bedenimizden dışarı atabiliriz. Civanperçeminin en iyi biçimde ve doğrudan kemik iliğini etkilediğini ve orada kan üretimini düzene soktuğunu özellikle belirtmek gerekir. Bu gücü sayesinde bitki, kemik iliği hastalıklarında, çay kürleri, banyolar ve tentür kullanımı yolu ile yardımcı olabilir. Mide kanamalarında ve basur (hemoroid) kanamalarında olduğu kadar, mide basıncı ve mide yanmalarına karşı bitki çayı çok kısa sürede başarı sağlayabilir. Soğuk algınlıklarında, sırt veya romatizma ağrılarında bitki çayı elden geldiğince sıcak olarak içilmelidir. Bitki çayı böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar, iştahsızlığı giderir, gazları ve mide kramplarını, karaciğer düzensizliklerini, mide ve bağırsak kanalı iltihaplarını iyileştirmeye yardım eder ve bağırsak beze çalışmalarını düzenleyerek, dışkılamayı kolaylaştırır. Kan dolaşımına ve damar kramplarına karşı çok etkili olduğu için bitki çayı koroner yetmezliğinde de önerilebilir. Rahatsız edici vajinal kaşıntılar, bitkinin kaynama suyu ile yapılan yıkama ve oturma banyoları sayesinde yok olabilirler. Civanperçemi çiçeklerinden, basura karşı etkili bir merhem hazırlanabilir (URL-5). Ilıca yöresinde A. wilhelmsii C. KOCH. türünün çiçekli dalları böcek kaçırtıcı ve öldürücü olarak kullanılır (Baytop, 1999). Yörede özellikle vücudun herhangibir bölgesinde kesici aletle meydana gelen yaralanmalarda, çabuk iyileştirme amacı ile, yara üzerine konulmaktadır.