Moğolistan'nda han (kral) olarak tanındı. Çingiz adını aldı. Çing, Çince, hükümdar demektir.
MOĞOL KORKUSU
Göçebe bir devletin hükümdarının, Türkistan tahtındaki Muhammed Harzemşah'a yazdığı bir mektupta "Oğlum" tabirini kullanması, bu büyük devletin hakanını çileden çıkarttı. Hâlbuki tarih boyunca göçebeler, büyük medeniyetleri yerle bir etmişlerdi. Otrar valisinin Moğol tüccarlarını öldürtmesi, üstelik Harşemşah'ın bunun için özür ve tazminat isteyen Moğol elçisini, ananeleri hiçe sayarak katletmesi, sonunu getirdi.
Cengiz, 200 bin kişilik ordusuyla Türkistan'a yürüdü. Gaddarlıkta Cengiz'den aşağı kalmayan Harzemşah yenildi; Türk Hakanlığı çöktü. Moğollar, Türk şehirlerini yerle birettiler. Halkını katliama tabi tuttular. 100 yıllık bu istila neticesi, milyonlarca Türk ve Müslüman öldürüldü. Bu felâketin tarihte bir eşi yoktur. Moğol korkusu, öyle yayılmıştır ki, İbn Esir'in rivayetine göre, bir Moğol, birine bekle geleceğim der; adam korkusundan bir yere ayrılamaz. Moğol bir kılıç bulup gelir ve adamı oracıkta öldürür.
İlhanlılar, Cengiz'in yarıda bıraktığı işi tamamladılar. Torunu Hülagu 1258'de Bağdat'ı yakıp yıktı. Abbasi imparatorluğunu ortadan kaldırdı. 800 binden fazla Müslümanı öldürdü.
Sonra Anadolu'ya yönelen İlhanlılar, 1243'de Kösedağ'da 30 bin kişilik orduyla, 80 kişilik orduya sahip Selçukluları mağlup ederek Anadolu'ya çöreklendiler. Zaten çözülmüşolan Selçuklu iktidarı, istilâcılar önünde diz çöktü. Anadolu birliği bozuldu. Eline bir kasabageçiren, kendini bey ilan etti. Vergilerini muntazaman ödediler. İlhanlılar da onlardan asker almadılar. 1335'te Ebu Said Bahadır Han ölene kadar, Osmanlılar dâhil hepsi Tebriz'deki İlhanlı tacına bağlı kaldılar.
🗡️3. ilhan Teküder Müslüman olup Ahmed adını aldı. Sonraki ilhanlar yine eski dinlerine döndülerse de, 1295'te 7. ilhan Gazan Han kati olarak Müslüman oldu, Mahmud adını aldı. Gazan Han'ı bir Selçuklu prensesi olan üvey annesi Hüdâbend Hatunyetiştirmişti.
Aralarında Şamandan başka Budist ve Hristiyanların da bulunduğu İlhanlılar, süratle Müslümanlaştı. Sarayda Türkçe konuşurken, resmî yazışmalar Farsça yapıldı. İslâmiyete çok hizmet ettiler. Bugün İran ve Anadolu'nun pek çok şehrinde İlhanlılardan kalma camiler, medreseler, imaretler arz-ı endam eder. Erzurum'da Üç Kümbedler, Yâkutiye Medresesi; Sivas'ta Çifte Minareli Medrese; Niğde'de Sungur Bey Câmii, Bünyan Ulu Câmii, Amasya Sabuncuoğlu Dârüşşifası, Sivrihisar Âlemşah Künbedi hep bu cümledendir.
Anadolu halk, İlhanlıları millî bir hanedanolarak görmemiştir.
🇹🇷 Moğolların Türkleşmesi/Müslümanlaşması, Türk tarihinin en mühim hâdiselerindendir. Türk/İslâm kültürünün zaferlerindendir. Moğolistan haricindeki bütün Moğollarİslâmlaşmış; Türklerle karışarak Moğolcayı unutmuştur. Türkistan'daki Türklerde görülen çekik göz, işte bu hâdisenin neticesidir.
🗣️Türkçe ve Moğolcadan başka, Farsça, Arapça, Sanskritçe, Keşmirce, Tibetçe, Çince ve Yunanca öğrenmişti.
MANEVî FETİH
İlhan Keyhatu, Anadolu'yu işgal edip Konya önüne gelince, halk Mevlâna hazretlerine sığınmıştı. O ise Keyhatu'nun rüyasına girip, "Ey Tatar! Konya'yı işgalden vazgeç!" diye ihtar edince, büyük tesir altında kalan Keyhatu, "Bu sıradan birisi değil. Her şehirde böyle biri bulunsaydı, yenilmezlerdi" diyerek geri çekildi.
Moğolların Şam kuşatması sırasında da keramet göstererek İslâm askerine yardım ettiği; böylece Moğolların geri çekildiği rivayet olunur. [Tatar, o zaman Moğollar için Batı'da kullanılan bir tabirdir. Şimdiki Tatarlar farklıdır.]
Mevlâna hazretleri, İlhanlıları istikbalin iyi müminleri olarak görüyordu. Divan-ı Kebir'de geçen "Moğollardan korkuyorsanız, Allah'ı tanımıyorsun demektir. Siz onlara bakınca kâfir görüyorsunuz; ben ise aralarında yüz tane iman sancağı sayıyorum" beyti, bu tavrının hikmetini aksettirir. 25 sene sonra Müslüman olan Gazan Han, bu beyti, giydiği kaftana altın telle yazdırmıştır.
{{{{{ Kelime anlamı; kitapların başına yazılan, kitabın maksadını ve içeriğini anlatan, önsöz veya giriş demek olan "Dibace” de}}}}}
Mevlâna'nın oğlu Sultan Veled ve torunu Ârif Çelebi, Gazan Han'ın Tebriz'deki sarayında büyük bir hürmetle karşılanmış; henüz Müslüman olmayan Moğol beylerini büyüleyerek kendilerine hayran bırakmışlardır. Hatta inançlı bir Budist olan İrenci Noyan'a İslâmiyeti üstü kapalı olarak öyle telkin etmiştir ki, Müslüman olmakla kalmamış; Mevlevî tarikatına girmiştir. Bu zâtlar, evliyalığa has incelikle psikolojiye vâkıftır.
Bu gibi hâdiseler, Müslüman Anadolu Türklüğü'nün, muharebede yenemediği müthiş istilâcı bir düşmanı, manevî sahadafethettiğini gösterir.
Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
🎦
Celaleddin Rumî 🎥 43:55 Harezmşah&Moğoşlar.
✨🌙Medeniyet ancak yıkımla yok edilebilir ki yıktıkları medeniyetin yerine kendi törelerini getirsinler.
Harezmşahlar her yönüyle İran kültürünü taşımaktadır. Sanat tarzları Selçuklu üslubundadır.
Devletin yönetim organizasyonu Büyük Selçuklularabenzemektedir. Harezmşahlar, Orta AsyanınMoğol istilasından önce son gücü ve güçlü devleti olmuşlardır.
"Harzem", "harezm" "havarizm", "xorazm" kelimeleri günümüzde "horzum" olarak anılmaktadır.
Harezmşah Hükümdarları
- Anuş Tekin (1077 - 1097)
- Kutbeddin Muhammed (1097 - 1128)
- Atsız Harezmşah (1128 - 1156)
- İl Arslan Harezmşah (1156 - 1172)
- Sultan Şah (1172-1193) Kuzey Horasan'ı yönetmişti.
- Alâeddin Tekiş Harezmşah (1172 - 1200)
- Alâeddin Muhammed Harezmşah (1200 - 1220)
- Celaleddin Harezmşah (1220 - 1231)
Erzurum’un: Bugün varlığını koruyan iç kalenin ilk halini ise 415 yılında Bizans İmparatoru Theodosius inşa ettirmiştir.
* Doğu'nun Roma imparatoru (379–392) ve daha sonra hem Doğu'nun hem de Batı'nın tek imparatoru (392–395) olan Theodosius
her iki romayı birden yöneten bu son imparatorun mezarı istanbuldadır.
sultanahmet meydanındaki dikilitaş ı , mısır dan buraya getirten imparatordur.
anadolu'dan binlerce tanrı'yı kovarak piyasayı monopol haline getiren değerli theodosius'un dünya kültür mirasına attığı bir başka büyük kazık ise, mısır hiyeroglifleri'nin okunup yazılmasını yasakladı.!
neye benziyor bu theodosius diyenler missorium of theodosius diye bilinen gumus tabaga bakabilirler. yalniz 19. yy'da bir ciftci tarafindan tarlasinda calisirken bulundugundan ta orta yerinden catlaktir.
roma da hristiyanlığı resmi din haline getirmiş, pagan ritüeller taşıdığı için 393 de atina olimpiyatlarını yasaklamıştır.
gotlarla yaptığı anlaşma roma tarihi açısından şöyle bir ilktir; germen kavimleri roma da ilk kez adam yerine konup, romalı hatunlarla evlenmemek şartı ile vatandaş olarak kabul edilmiştir.
imparatorluğu istila etmeye başlayan cermen kavimlerinin yaygın olarak kabul ettiği pagan ve arian görüşlerinin halka açık yerlerde kesin olarak yasaklanması ve iki roma'nın da iznik ortodoksluğunu resmi din olarak benimsemesidir, ki bu dönemde alınan kararlara theodosius kararları da denilir.
🌙
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Hallo 🙋🏼♀️