Metaverse „ Evren Ötesi „

İngilizcede "evren" ve Yunancada "ötesi, sonrası" anlamlarına gelen iki kelimenin birleştirilmesiyle oluşan “Meta–universe”ten türeyen bu kavram, "evren ötesi" olarak çevrilebilir. Buradan da anlayacağımız gibi Metaverse, içinde yaşadığımız sosyal hayattan farklı bir evreni, 'gerçek ötesi' bir dünyayı tanımlıyor.

Metaverse veya Türkçe tabiriyle sanal evren, geleneksel kişisel bilgisayarların yanı sıra sanal ve artırılmış gerçeklik cihazları aracılığıyla kalıcı çevrimiçi 3 boyutlu sanal ortamları destekleyen, İnternet'in varsayımsal bir yinelemesidir.Aynı zamanda evren ötesi ya da öte evren olarak da adlandırılan  Metaverse, bilgisayarlar, android cihazlar, VR lensler ve çeşitli 3D kullanıcı ara yüzleri sayesinde içinde bulunulan zaman ve mekân boyutundan uzaklaşılarak, fiziksel olarak içinde bulunulan evrenin ötesine geçme potansiyeli olarak da tanımlanmaktadır. 

Metaverse'ü tüm dijital dünyaların birleştirildiği, yani internette yapabildiğiniz her şeyin tek bir alanda toplandığı paralel bir evren olarak tanımlamak mümkün. Facebook'un CEO'su Mark Zuckerberg de metaverse kavramını "sadece bakmak yerine içinde bulunduğunuz bir internet" olarak tanımlıyor.

❗️Gelişim. Metaverse kavramı ilk kez Neal Stephenson'ın 1992 yılında yayımladığı bilimkurgu romanı Snow Crash'de ortaya çıkmıştır. Metaverse kavramı kurgusal bir dünyayı nitelemiştir. 

METAVERSE terimini hayatlarımıza sokan Neal Stephenson

Neal Stephenson kimdir?

ABD'li yazar Neal Stephenson, 1959 yılında doğdu. Mühendis ve bilim insanlarından oluşan ailenin üyesi olan Stephenson'ın kimliğini şekillendirmesinde ailesi oldukça etkiliydi. Boston Üniversitesi fizik bölümüne girdi ve bu dönemde bilgisayar ile ilgilenmeye başladı. Stephenson, önce fizikte uzmanlaştı, ardından üniversitenin ana bilgisayarında daha fazla zaman harcamasına izin vereceğini keşfettikten sonra aynı üniversitenin coğrafya bölümünde de okumaya başladı. 1981 yılında mezun coğrafya bölümünden lisans, fizik bölümünden ise yan dal mezunu oldu. Bu sırada ilk romanı The Big U’yu da yazmaya başlamıştı. Bu kitabını 1984 yılında yayımladı. Stephenson'ın ikinci romanı Zodiac ise radikal bir çevrecinin kurumsal şirketlerle olan savaşını anlatıyordu.

Snow Crash ve Stephenson'a göre metaverse tanımı

Neal Stephenson'a asıl başarıyı getiren, metaverse terimini ilk kez kullandığı Snow Crash adlı roman ise 1992'de yayımlandı. Bu kitap, Türkçeye Sibel Hacıoğlutarafından "Parazit" olarak çevrildi ve 2016 yılında Altıkırkbeş tarafından yayımlandı. Kitabın içeriğine göz attığımızda metaverse kelimesinin bizim dilimize "metaevren" olarak çevrildiğini görüyoruz ve bazı alıntılar bir hayli dikkat çekiyor. Stephenson, metaverse'ü kitabında şöyle tanımlıyor:

Yani Hiro aslında hiç burada değildi. Bilgisayarının, veri gözlüklerine çizdiği ve kulaklıklarına pompaladığı, bilgisayar ürünü bir evrendeydi. Alt dilde bu hayali yer, Metaevren olarak bilinirdi. (s. 26)

İnsanlar, avatar denilen yazılım parçalarıydı. Metaevrende insanların birbiriyle iletişim kurmak için kullandığı görsel-işitsel bedenlerdi. (s. 38)

Anlaşılacağı üzere Neal Stephenson'ın 1992'de yaptığı metaverse tanımı günümüzdeki metaverse tanımıyla birebir uyuşuyor. 30 yıl önce sadece bir fanteziden ibaret olan bu bilim kurgu eseri, artık günümüzde bir gerçeklik haline dönüşmüş durumda.

⚠️Metaverse kavramının The Matrix, Pokemon Go, Minority Report, Ralph Breaks The Internet, Black Mirror gibi sayısız film ile video oyununda tasvir edildiği biliniyor.

Hayal ürünüdeğiştir

Evreni Sanal Gerçeklikte Keşfetmek

Matrixdeğiştir

Sanal gerçeklik ile ilgili en popüler bilimkurgu filmlerinden biri Matrix'tir. Matrix serisi, 1999'da serinin ilk filminin vizyona girmesiyle sanal gerçeklik konseptini daha geniş ana akım izleyici kitlesine ulaştırmayı başarmıştır. Keanu Reeves, bulunduğu dünyanın aslında gerçek olmadığını keşfeden hacker Neo'yu canlandırıyor. Serinin evreni bağlamında, Matrix, insanlıkla yapılan savaşın ardından yapay zeka tarafından yaratılan metaverse'tir.

Başlat: Ready Player Onedeğiştir

Aynı adlı 2011 romanına dayanan Başlat: Ready Player One, sanal gerçeklik öncüsünün ölümünün ardından metaverse’te düzenlenen bir yarışma ile ilgilidir. Yakın gelecekte, dünya nüfusunun çoğu, distopik dünyadan kaçmak için OASIS olarak bilinen bir metaverse aracılığıyla sanal gerçeklik eğlencesine katılıyor. OASIS’in kurucu ortağı James Halliday’in ölümünden sonra, servetini ve OASIS metaverse’inin tam kontrolünü kazanma şansı için dünya çapındaki oyunculara bulmaca tarzı bir oyun sunuyor.