12 Haziran 2025 Perşembe

Karatay Medresesi

"<yoastmark





Karatay Medresesi

Selçuklu dönemine ait yapı. 

Şehir merkezinde Alaeddin tepesinin kuzey eteğinde, Kemaliye Medresesi karşısındadır. İlme düşkün devlet adamı Celâleddin Karatay'ın (ö. 1254) vakıfeseridir. Müzeyyen kapısı üstündeki kitabesine göre, Sultan II. İzzeddin Keykâvus zamanında yapılmıştır. Kare planlı, avlusu kubbeli bir medresedir.

Medresenin taç kapısı, gök ve beyaz mermer üzerindeki yazı ve süslemeleriyle göz alıcıdır. Doğuya açılan kapısı, aslî şekliyle gelebilen Selçuklu mimarisinin en güzel örneklerindendir. Kapıyı, çerçeveler içinde kısa metinli, anlam dünyası zengin hadisler süsler. Böylece eğitimhayatdüsturları hatırlatılarak girişte başlatılır. Yanlarda on üçer, üstte on bir olmak üzere toplam otuz yedi yaprak içine, yirmi sekiz hadis kazılmıştır

Bazılarının anlamları şöyledir: "Birlik rahmet, ayrılık azaptır"; "Din nasihattir"; "Soru ilmin yarısıdır"; "Kur'an devadır." Mermere nakşedilen yazılar, Moğol ve Haçlı saldırılarıyla uğraşan ülkenin, temel değerlerde birleşmesinin esaslarını vurgulamaktadır.

Kubbeyi kaplayan çiniler arasındaki beyaz alçı şeritler, gökyüzünü hatırlatır. Parlayan yıldızlardan kurulu bu kompozisyon, seyredenler üzerinde derin etkiler bırakarak evrenin oluşumunu düşündürür. Kubbenin tam altında çanağı, kıvrımlı su yoluyla kare bir havuz vardır. Havuzun üstündeki kubbe merkezi deliktir. Medrese, bu tepe penceresinden hava ve ışıkla birlikte havuza yağmur alır.

Kubbenin dört tarafındaki pandantiflere (üçgen alanlara), ma'kılî hatla Muhammed, Ebû Bekir, Ömer, Osman, Ali, İsa, Musa, Davud adları yazılıdır. 

Karatay Medresesi Çini Eserleri

Süsleme öğesi olarak geometrik bitkisel motifler ve yazıya yer verilmiştir.

Taç kapıdan kubbeli mekana geçilir. Kubbeye geçişte Türk üçgeni kullanılmıştır.  Kubbeli mekanın ortasında çifte tonozla örtülmüş bir mekan ve güneybatı köşede kare planlı kubbe ile örtülü bir başka mekan yer alır.

Ana mekan merkezi kubbe ile örtülmüş olup 12 m çapıyla Selçuklu medreselerinin en büyük ve en görkemlisidir. Kubbenin ortasında bir tepe penceresi yer alır.


Antik Roma’nın Kutsal Ateşi: Vesta Tapınağı

Yuvarlak tapınak, başlangıçları MÖ 8. ve 7. yüzyıllara dayanan bu alandaki ilk yerleşime kadar uzanan Forum bölgesinin en eski kült bölgelerine ait. En bilindik özelliği dairesel ayak izi. Çatının tepesinde muhtemelen duman tahliyesine izin vermek için bir havalandırma vardı. 

Merkezi mekanın orta bölümünde ise kare bir havuz bulunmaktadır. Tepe penceresi bugün camekanla kapatılmıştır ancak Selçuklu döneminde bu bölümün açık olduğu bilinmektedir.  Bu açıklıktan mekana hava ve ışık sağlanmakta, yağmur suları da gözün tam altına rastlayan havuzda toplanmaktadır. Havuzun kenarında bulunan kanallar ile havuz suyunun tahliyesi ve temizliği sağlanmıştır.

Konya Karatay Medresesi (Müzesi).

Eyvanın iki yanındaki kubbeli odadan sağdaki yıkık; soldaki Karatay'ın sandukasının bulunduğu türbedir. Yıkık salon, kışlık dershanedir. Yerden iki basamak yükseklikteki ana eyvan ise, yazlık dershane ve mescittir. 

Vakfiye, medresenin haftalık çalışma tarzını da belirler. Buna göre ders, haftanın beş gününde yapılacak, salı ve cuma günleri tatil olacaktır. Pazartesi ve perşembe günleri, derslere başlamadan vâkıfın kardeşi evladı tarafından Kur'an okunacak, sonra müderris derse başlayacaktır. Tatilin, iki gün üst üste değil de yedi günü ikiye bölerek verilmesi anlamlıdır.

Müderris özellikle Hanefî mezhebinden; hadis, tefsir, usul-fürû ve hilafiyat gibi şer'î ilimlerde âlim olacaktır. 

Medresenin ilk müderrisi, zamanının Ebû Hanîfe'si olarak bilinen Şemseddin Mardînî'dir. Devrin şöhretli simalarının uğrak yeri olan medrese, Osmanlı döneminde de önemini korumuştur. XVII. yüzyılda Konya müftüleri, burada müderrislik yapmıştır. Son müderrislerinden Malatyalı Ahmed Efendi, dersiâm sıfatını taşır. 1880-1892 yıllarında Ahmed Efendi, yirmi beş talebeye akait, tasdîkat ve meânî derslerini okutmuştur. Mevlevîler'in buluştuğu, Selçuklu Konyası kültür hayatının önemli yeri olan medresede, 1910 yılında Mevlevî postnişini Veled Çelebi (İzbudak, 1869-1953) Farsça okutmuş. 

Medrese, tarih boyunca birçok önemli şahsiyeti yetiştirmiştir. Meşhur bilginlerden Ebû Said Hâdimî (1697-1760), ünlü hattat-şair Mahbub Efendi (1843-1899); dilci, Fatih Dersiâmı Konyalı Âtıf Efendi (1869-1957) talebelerinden bazılarıdır.

 Xx

🔴

Oxford University kuruluş tarihi net olarak bilinmemektedir. Ancak ulaşılan en eski bulgular üniversitenin 1096 yılında var olduğunu göstermektedir. Yani üniversite 925 yıllık bir tarihe sahiptir. Üniversitenin en eski kurucu kolejlerinden biri Balliol College'dir.

Stratejik hedeflerimiz, bitkilere ve çevreye karşı daha fazla takdir duygusu aşılamak, araştırma ve eğitim yoluyla bilgiyi ilerletmek ve gelecek nesiller için bitki çeşitliliğini korumaktır. Bu hedeflere ulaşmamızda desteğiniz hayati önem taşımaktadır.

Tarih;

Modern botanik bahçelerinden önce, en azından 800 yıl önce var olan, çoğunlukla manastır bahçeleri olan ortaçağ tıp bahçeleri vardı. [ 2 ] Bu dönemin bahçeleri, herbularis veya hortus medicus adı verilen tıbbi bitkiler için olan bölüm de dahil olmak üzere çeşitli bölümler içeriyordu . [ 3 ]Papa V. Nicholas, 1447'de Vatikan arazisinin bir kısmını botanik öğretimini teşvik etmek için kullanılan tıbbi bitkiler bahçesi için ayırdı ve bu , 1540'larda kurulan Padova ve Pisa'daki akademik botanik bahçelerinin öncüsüydü . [ 4 ] Elbette, birçok erken botanik bahçesinin kurulması tıp mesleği üyeleri tarafından teşvik edildi. [ 3 ]

Doğa bilimci William Turner, Köln , Wells ve Kew'de şifalı bitki bahçeleri kurdu ; ayrıca Lord Burleigh'e, Cambridge Üniversitesi'nde kendisinin başkanlığında bir şifalı bitki bahçesi kurulmasını öneren bir mektup yazdı . Şifalı bitki uzmanı John Gerard'ın 1597 tarihli Herball veya Generall Historie of Plantes adlı kitabının , Avrupa genelinde kurulan hem kamusal hem de özel şifalı bitki bahçelerinin catalogue raisonné'si olduğu söylenir . [ 5 ] Holborn'daki şifalı bitki bahçesinde bulunan 1.030 bitkiyi listeledi ve basılan ilk katalog oldu. [ 1 ]

Oxford'daki bahçe, 1. Danby Kontu Henry Danvers tarafından Denetçi olarak Yaşlı Jacob Bobart ile birlikte 1632'de kurulmuştur. Westminster'da başlayıp daha sonra Chelsea'ye taşınan Apothecaries, 1673'te Chelsea Physic Garden'ı kurmuştur ve bu bahçenin en önemli Yöneticisi The Gardeners Dictionary'nin yazarı Philip Miller'dır . 1676'da "Physic Garden'ın Bekçisi" pozisyonu Edinburgh Üniversitesi'ndeki Botanik Profesörü tarafından tutuluyordu . [ 6 ]

En eski tıp bahçelerinden bazıları şunlardır: [ 5 ]

Oxford'daki Fizik Bahçesi'nin Büyük Kapısı ve ön planda Bobart. 

1648 Koleksiyonu

Jacob Bobart (veya Bobert), Yaşlı (1599-1680), Oxford Botanik Bahçesi'nin ilk baş bahçıvanı olmak için İngiltere'ye taşınan bir Alman botanikçiydi. 

Bahçenin ilk müdürü Yaşlı Jacob Bobart, 1648'de bahçedeki yaklaşık 1.400 bitkinin bir listesini ' Catologus plantarum Horti medici Oxoniensis' (Oxford tıbbi bahçesindeki bitkilerin kataloğu) başlığıyla yayınladı.

1648'de, o zamanlar kendi bakımı altında olan bin altı yüz bitkinin yer aldığı, alfabetik sıraya göre isimsiz bir katalog yayınladı (' Catalogus plantarum horti medic Oxoniensis, scil. Latino-Anglicus et Anglico-Latinus '); bu, 1658'de oğlu Genç Jacob Bobart , Dr. Philip Stephens ve William Brown ile birlikte revize edildi .

Bu belgede yer alan türlerin birkaçı artık Duvarlı Bahçe'nin güneybatı köşesindeki bir sınır olan 1648 Koleksiyonu'nda yetiştirilmektedir.

Bahçe, 1621 yılında tıbbi amaçlar için bitkilerin yetiştirildiği bir fizik bahçesi olarak kuruldu. Bu bitkilerden biri, anti-parazitik özelliklere sahip kökleri olan erkek eğrelti otuydu ( Dryopteris filix-mas ). Ancak, o dönemde Bahçe'deki her şey tıbbi özelliklere sahip değildi.  Örneğin, Buxus sempervirens , 1645 yılında ekilen çağdaş Bahçe'deki en eski orijinal bitki olan İngiliz porsuk ağacı ( Taxus baccata ) gibi diğer tıbbi olmayan bitkilerle birlikte çit olarak yetiştiriliyordu .

1600'lerde olduğu gibi bugün de bahçede hem yerel bitkilerin hem de diğer ülkelerden gelen bitkilerin bir karışımı yetiştiriliyordu. 1648'de yetiştirilen ve bugün bu sınırda yetiştirilen en heyecan verici ve egzotik bitki Virginian örümcek otu ( Tradescantia virginiana ) 'dır . Bu bitki Amerika'dan bahçıvan ve muhteşem bitki koleksiyoncusu John Tradescant'a gönderilmiştir.


Duvarlı Bahçe

Duvarlı Bahçe, Oxford Botanik Bahçesi'nin 1621'deki kuruluşuna kadar uzanır ve Bahçe'nin en eski bölümüdür. Resmi taksonomik (aile) yatakları şu anda APG (Angiosperm Phylogeny Group) adı verilen en modern ve nesnel sınıflandırma sistemini kullanarak genetik akrabalıklarını yansıtacak şekilde yeniden yapılandırılıyor. Duvarlı Bahçe ayrıca Coğrafi Yataklar, Tıbbi Bitkiler Yatakları ve Edebiyat Bahçesi'ne ev sahipliği yapar. 17. yüzyıl duvarlarının ve anıtsal Danby Kapısı'nın tarihi arka planında çiçekli bitkilerin genetik çeşitliliği hakkında daha fazla bilgi edinin.

Tıbbi Koleksiyon

Botanik Bahçesi'nin güneybatı köşesi modern bir tıbbi bitki koleksiyonuna ev sahipliği yapmaktadır. Burada, her biri aşağıdaki hastalık veya rahatsızlık türlerini tedavi etmek için kullanılan bir ilaçla bağlantısı olan bitkiler yetiştiren sekiz yatak bulacaksınız:

  • Kardiyoloji (kalp rahatsızlıkları)
  • Onkoloji (Kanser ve Hücre Çoğalması)
  • Bulaşıcı Hastalıklar (virüsler ve parazitler)
  • Gastroenteroloji (sindirim sistemi ve metabolizma)
  • Dermatoloji (cilt şikayetleri)
  • Hematoloji (Kan grupları ve bozuklukları)
  • Nöroloji (sinir sistemi ve anestezi)
  • Pulmonoloji (akciğerler ve hava yolları)

Bu yataklarda yetişen bitkiler pek çok farklı doğal ürünü içermekte olup, aşağıdaki kategorilerden en az birine girmektedir:

  • İlaç olarak doğrudan kullanıma uygundur
  • Klinik olarak uygun bir ilaç sağlamak için sentetik olarak değiştirilebilir
  • Bir ilaç keşif programının başlangıç ​​noktası

Bu bitkiler hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, bu bitki koleksiyonuna eşlik eden kitabı satın alabilirsiniz.




Xx



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Hallo 🙋🏼‍♀️